Stijn BraesOm een Europeaan te vinden die in zijn jeugd niet met Matchbox heeft gespeeld, ga je lang mogen zoeken. Sinds het ontstaan in 1952 is er zelfs sprake van antonomasie: de merknaam ‘Matchbox’ die de soortnaam ‘speelgoedauto’ vervangt. Maar ligt de jeugd daar anno 2017 nog van wakker? Het lijkt er op dat kinderen zich steeds liever aan een scherm kluisteren, dan hun verbeelding aan te spreken. Heel erg jammer, want de kleine wagentjes hebben nog steeds veel te bieden – zowel voor jong als oud.
Het is inmiddels al bijna tien jaar geleden dat Jack Odell, de uitvinder van het geliefde Matchbox, is heengegaan. Maar ondanks de digitale tijdsgeest, bestaat Matchbox nog steeds. Sterker nog: de miniatuurwereld is very alive and kicking, inclusief tal van nieuwe en interessante modellen. Wat dacht u van een fraaie en realistische Alfa 4C of een Jaguar F-type op je bureau voor een euro of twee? Laat dat nu net de aloude succesformule van Matchbox zijn. Het zijn kleine, waarheidsgetrouwe wagentjes voor een erg schappelijke prijs.
Dat kwam oorspronkelijk omdat Jack Odell’s dochter, Anne, enkel klein speelgoed mee naar school mocht nemen. Een goede vader zijnde, besloot de man dan maar zelf speelgoed te maken dat in een luciferdoosje paste. Vandaar de ongebruikelijke maat “1/64”. Heel erg klein en vooral ook heel erg goedkoop, zeker in vergelijking met de alternatieven van die tijd. Vanaf het prille begin werd Matchbox een overweldigend succes en groeide de Britse producent uit tot een wereldspeler met een jaarlijks gamma van om en bij de 75 verschillende modellen. Het is tijdens deze topdagen dat zelfs autoconstructeurs vragende partij werden om hun modellen in “1/64” te zien verschijnen.
Uiteraard kwam daar concurrentie aan te pas. Denk bijvoorbeeld aan ‘Majorette’ uit Frankrijk of ‘Siku’ uit Duitsland. Al is het vooral het Amerikaanse Hotwheels, dat doorheen de jaren marktaandeel van Matchbox begint af te snoepen. De hoge loonkosten en de wilde, ellenlange stakingen in het turbulente Tatcher-Engeland dreven Matchbox begin jaren ’80 richting overnamestrategie. De ooit zo fiere innovator kwam uiteindelijk in de handen van Universal Toys uit Hong Kong terecht. Niettemin werd de aloude succesformule verder gezet – met een gamma van 75 realistische, veelal Europese, wagentjes.
Wanneer Tyco Toys in 1992 Matchbox in handen krijgt, zien we een andere trend opduiken. In de jacht op het steeds machtiger wordende Hotwheels, krijgen de wagentjes steeds opvallendere prints, met alle gevolg van dien. Tyco Toys boekt bitter weinig succes met deze koerswijziging, waardoor Matchbox in 1997 alweer van eigenaar verandert. Uiteindelijk belandt Matchbox onder het portfolio van Mattel, naast onder andere… de grote rivaal Hotwheels. Vandaag de dag bestaan beide merken dus broederlijk naast elkaar, waarbij het bij Hotwheels wat gekker aan toe mag gaan en Matchbox zich op realisme blijft richten. Kleermaker, blijf bij je -uhm- Matchbox.
En die aloude strategie levert de jongste jaren wederom fraaie creaties op. Niet alleen zien we nieuw spul à la F-type, MX-5 ND, 981 Cayman en 4C de revue passeren, ook klassiekers als de Giulia Sprint GTA, Miura en E-type rollen weer trots van de band. Het zijn kleine kunstwerkjes, waarbij de passie van het kleinnood afdruipt. Kijk maar naar de grille, verlichting en quadrifoglio op de Sprint GTA of de ‘wimpers’, contrasterende zijschorten en louvres op de Miura. Het zijn waarheidsgetrouwe kleinigheden, waaruit blijkt dat de ontwikkelaars met plezier hun job beoefenen en voor hun vierwielers een grotere toekomst hebben voorzien dan louter platgeslagen te worden door een vijfjarige.
Gelukkig gaat die moeite niet volledig verloren. Matchbox doet de laatste jaren namelijk meer dienst als verzamelobject voor volwassen fanaten, dan als speelgoed voor creatieve kinderen. Een evolutie die ondergetekende steevast probeert te counteren door Matchboxjes als cadeau aan ukkepukjes uit mijn omgeving te geven. Indien ze nog te vinden zijn, want zo omnipresent in de winkelrekken als vroeger, is Matchbox helaas al lang niet meer. Zo nu en dan koop ik er nog eentje extra voor mezelf. Niet alleen om het kleine kind in mezelf te verwennen met het verlossen van een klassieker of supercar uit de verpakking. Maar bovenal omwille van het ongelooflijk detail dat je voor een goede 2 euro kan kopen. Matchbox is het eenvoudigste en misschien ook wel leukste schaalmodel voor op je bureau, waarbij het geen probleem als je oogappel ermee vandoor gaat en even later tegen de grond smijt. Lang leve Matchbox!
