Stijn Braes
In tijden van opgepompte RWB’s en carbon koetswerkpanelen van GuntherWerks zou je haast vergeten dat een 911 van de generatie ‘993’ ook zonder opsmuk meer dan de moeite is. Met enkele onderhuidse aanpassingen kan zo’n laatste luchtkoeler zijn klassieke uitstraling en charme combineren met een uiterst scherp en snedig weggedrag. Een hoogst verleidelijk totaalpakket.
De 993 verscheen in woelige tijden. Sinds 1987 daalde de verkoop bij Porsche immers bijna onophoudelijk. Van maar liefst 53.053 wagens tijdens modeljaar ‘86, dankzij met name de populaire 944, ging het naar een historisch dieptepunt van amper 11.538 stuks in modeljaar ‘93. De combinatie van een beurscrisis, ongunstige dollarkoers en een ouder wordend gamma dreven Porsche bijna naar de afgrond. De 964, die werd gelanceerd voor modeljaar ’89 als dé 911 voor de 21ste eeuw, kon het tij, ondanks talloze varianten, niet keren.
On a tight budget en onder de leiding van Dr. Ulrich – ex-Aston Martin – Bez werd de eeuwige 911 vervolgens op de meest kritieke punten bijgespijkerd. Vanaf modeljaar ’94 hernemen, met de 993, vervolgens eindelijk de verkoopcijfers. En na het verdwijnen van de transaxles 968 en 928, bracht de 993 – met 21.545 stuks in modeljaar ’96 – op eigen houtje Porsche uit de rode cijfers.
Stilistische evolutie
De 993 bleef verder bouwen op de beproefde 911-basis. Aan de vormgeving wijzigde er boven de gordellijn haast niets. Wel kreeg de 993 zwoelere vormen met volle heupen achteraan en sterk geprononceerde wielkasten vooraan. Twee uitlaten, eentje links en eentje rechts, waren voortaan eveneens standaard. De 993 kreeg zodoende visueel elementen waarvoor je voorheen een (964) Turbo moest aanschaffen. Tevens werden de bumpers vloeiender geïntegreerd in het algemene design, net als de ronde koplampen die niet langer rechtop maar wel schuiner geplaatst werden. Zelfs de spaken van de Cup-velgen kregen een afgerond design, waarbij deze velgen bovendien tot 1,5 kg per stuk lichter werden.
Het interieur lijkt in eerste instantie erg op dat van de 964. Gelukkig werd er geen budget gevonden om die strakke boordplak met die vijf omvangrijke tellers te vervangen. De belangrijkste nieuwigheid binnenin was het nieuwe stuurwiel dat de airbag subtieler integreerde. Het leek eindelijk niet langer alsof er een brooddoos midden op je stuur was geplakt.
Technisch geperfectioneerd
Technisch gezien werden er grotere stappen gezet. De 3,6-liter luchtgekoelde boxer kreeg onder andere lichtere zuigers en kleppen, een herwerkte krukas en hydraulische klepspelingsafstelling. De boxer won zowel aan kracht (initieel +22 pk tot 272 paarden) als betrouwbaarheid (vaarwel olielekken die de 964 initieel teisterden) en onderhoudsgemak. Na de 968 kreeg nu ook de 911 een zesbak aangemeten (initieel de G50-21 met korte verhoudingen).
De belangrijkste nieuwigheid was echter de zogenaamde Weissach-as. Een lichtgewicht aluminium multilink ophanging die een doorontwikkeling was van wat de 928 zo bijzonder had gemaakt. De verdere vernieuwing zat in het feit dat hij niet alleen krachten in lengterichting kon verwerken, maar ook krachten in dwarsrichting. De 993 recycleerde deze ingenieuze multilink eigenlijk van het 989-project, de vierdeurs van Porsche die begin jaren ’90 – vlak voor hij productierijp was – naar de prullenmand werd verwezen.
Als kers op de taart pakte Porsche met de 993 nog enkele alledaagse ongemakken aan. Door een herpositionering van de ruitenwissers – kort bij elkaar in het midden van de ruit – hadden deze niet enkel een beter bereik maar tevens een véél groter overlappend gedeelte in het gezichtsveld van de bestuurder. Ook de kritiek op de matige verlichting werd gepareerd met H1-halogeenlampen met twee reflectorsystemen.
Van goed naar subliem
Zo’n 993 Carrera of Carrera 4 – met standaard een sperdifferentieel en slechts 50 kg extra gewicht door de vierwielaandrijving – was steevast een erg capabele allround sportwagen. Het was Paul Frère – die zelf 993 zou blijven rijden tot het einde van zijn dagen – die eenieder aanraadde een dergelijke ‘instapper’ te kopen in plaats van turbogeblazen of radicalere varianten. Zo kreeg je immers de meest levendige en bruikbare sportwagen, een die met groot plezier voor haast alle gelegenheden inzetbaar is. Niettemin waren sportwagens uit deze tijd – naar hedendaagse maatstaven – eerder zacht opgehangen en laat met name de voortrein van de 993 zich moeilijk afstellen. Tijd dus voor wat aanpassingen en vakmanschap om de 993 de 21ste eeuw in te katapulteren.
Met de – fabuleuze luchtgekoelde – motor in de rugzak en bijgevolg meer dan 60% van het gewicht op de achteras heeft zo’n oude Elf uiteraard een atypisch weggedrag. Met name bij het aanremmen, insturen en doorheen lange bochten voel je als bestuurder die zware achterkant duidelijk duwen en de koets hellen. Die neigingen kunnen vandaag de dag echter goed in toom gehouden worden, zonder al te veel aan comfort in te moeten boeten.
Om zo’n oude elfer new tricks te leren bezoek je best echte specialisten die al decennialang aan luchtkoelers werken en indien nodig verder kijken dan de PET-file met originele onderdelen (OEM) van Porsche. Het Nederlandse Rebel Engineering is zo’n specialist die zijn weg rond luchtkoelers blindelings kan vinden. Dankzij de nodige afstelkennis, een snuifje RS (door middel van stuggere motorsteunen en draagarmbussen) en Cup (spoorstangkogel), wat magie van HR (flink dikkere antirolstangen voor- en achter in combinatie met stuggere veren) en Bilstein B6 dempers, wordt het weggedrag van een 993 onherkenbaar getransformeerd.
Elegante youngtimer
Het resultaat is een directheid, scherpte en stabiliteit die doet denken aan die van de RS maar dan met het behoud van enig comfort en dé achterbankjes/bagageplank. Een elegante youngtimer waarmee je kan cruisen op zondag, roadtrippen in de zomer, scheuren in de Eifel of zelfs sporadisch een trackday kan meepikken. Wünderbar!
De 993 kende een korte maar erg geliefde carrière. Het was de laatste evolutie van de luchtgekoelde, compacte 911 en bood Porsche de tijd en zuurstof om met de 996 van een frisse lei te beginnen. Vandaag de dag heeft de 993 in België, door de hoge fiscale lasten en het optrekken van de oldtimerleeftijd, misschien wat van zijn aantrekkingskracht verloren. Jammer, want onder dat tijdloos kleedje schuilt nog steeds een groot talent, dat dankzij de juiste tools en vakkennis de ideale Drivr kan worden. En dat zonder dat RWB er de slijpschijf hoeft in te zetten.